Polska leży poza strefami współczesnej aktywności tektonicznej i wulkanicznej, stąd też pozyskiwanie złóż pary z dużych głębokości do produkcji energii elektrycznej jest na dzisiejszym etapie technologicznym nieopłacalne ekonomicznie. Występują natomiast w naszym kraju naturalne baseny sedymentacyjno-strukturalne, wypełnione gorącymi wodami podziemnymi o zróżnicowanych temperaturach. Temperatury tych wód wynoszą od kilkudziesięciu do ponad 90°C, a w skrajnych przypadkach osiągają sto kilkadziesiąt stopni co sprawia, że znajdują one zastosowanie głównie w energetyce cieplnej. W naszym kraju istnieją bogate zasoby energii geotermalnej. Ze wszystkich odnawialnych źródeł energii najwyższy potencjał techniczny posiada właśnie energia geotermalna. Jest on szacowany na poziomie 1512 PJ/rok, co stanowi ok. 30% krajowego zapotrzebowania na ciepło. Bardzo ważny jest fakt, iż w Polsce regiony o optymalnych warunkach geotermalnych w dużym stopniu pokrywają się z obszarami o dużym zagęszczeniu aglomeracji miejskich i wiejskich, obszarami silnie uprzemysłowionymi oraz rejonami intensywnych upraw rolniczych i warzywniczych. Na terenach zasobnych w energię wód geotermalnych leżą takie miasta jak: Warszawa, Poznań, Szczecin, Łódź, Toruń, Płock. Przeprowadzona na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat analiza ponad 1000 odwiertów umożliwiła opracowanie cyfrowych map występowania wód geotermalnych w Polsce i potencjalnych zasobów energii w nich zgromadzonych. Największe uznanie zdobyła praca profesorów IGSMiE PAN: Romana Neya i Juliana Sokołowskiego pt. "Wody geotermalne Polski i możliwości ich wykorzystania" z roku 1987. Zaktualizowaną wersję, opracowaną przez profesora Jacka Zimnego i jego asystentów, przedstawia poniższy rysunek. Rys. 1. Mapa geotermalna Polski. Z opracowanych dotychczas badań i analiz wynika jednoznacznie, iż na obszarze Polski znajduje się co najmniej 6600 km2 wód geotermalnych o temperaturach rzędu 27-125°C Zasoby te są dość równomiernie rozmieszczone na znacznej części obszaru Polski, w wydzielonych basenach, subbasenach geotermalnych, zaliczanych do określonych prowincji i okręgów geotermalnych. Polska na mapie europejskich prowincji geotermalnych Na terenie Europy liczącej 10 mln km2 znajduje się około 30 prowincji geotermalno-ropo-gazonośnych, na obszarze przeszło 5 mln km2. Z tego 32 proc. obszaru Europy zajmuje Prowincja Centralnoeuropejska (1,6 mln km2), która zawiera następujące baseny geotermalne: staropaleozoiczny, dewońsko-karboński, permski, triasowy, jurajski, kredowy i kenozoiczny (najzasobniejsze w Europie). Występujące tam wody mają różną temperaturę i mineralizację. W Polsce temperatury te kształtują się w granicach 20-180 st. C (Września). Przeszło 220 tys. km2 obszaru Polski pokryte jest basenami sedymentacyjnymi Prowincji Centralno-europejskiej zawierającymi wody geotermalne w następujących zbiornikach (basenach): kambryjskim, dewońsko-karbońskim, dolnopermskim, cechsztyńskim, triasowym, jurajskim i kredowym (rys. 2). Rys. 2. Mapa prowincji geotermalno-gazo-roponośnych. Na terenie Europy liczącej 10 mln km2 znajduje się około 30 prowincji geotermalno-ropo-gazonośnych, na obszarze przeszło 5 mln km2. Z tego 32 proc. obszaru Europy zajmuje Prowincja Centralnoeuropejska (1,6 mln km2), która zawiera następujące baseny geotermalne: staropaleozoiczny, dewońsko-karboński, permski, triasowy, jurajski, kredowy i kenozoiczny (najzasobniejsze w Europie). Występujące tam wody mają różną temperaturę i mineralizację. W Polsce temperatury te kształtują się w granicach 20-180 st. C (Września). - basen kambryjski Wody geotermalne w tym zbiorniku występują na obszarach południowej Szwecji, Estonii, Łotwy, Litwy, północno-wschodniej Polski i części Białorusi. Wypełniają one przestrzeń porową piaskowców i mają temperatury na głębokości do 3 tys. m od 30 st. C do 120 st. C (J. Sokołowski) (rys. 3). Największe możliwości wykorzystania tych wód na obszarze Polski mają województwa: mazowieckie, warmińsko-mazurskie, kujawsko-pomorskie, zachodnio-pomorskie, pomorskie; poza granicami Polski: okręg kaliningradzki należący do Rosji oraz obszary Litwy, Łotwy i Estonii. Rys. 3. Szkic proncji i okręgów geotermalnych Polski. - basen dewońsko-karboński Wody geotermalne z tego basenu można wykorzystywać na terenach Lubelszczyzny, Pomorza, województw: małopolskiego, śląskiego, częściowo podkarpackiego i świętokrzyskiego. Zbiorniki tych wód o temperaturach 50-90 st. C występują na głębokościach od 2 do 3 tys. metrów. Zbiorniki dewońskie i karbońskie są przeważnie węglanowe i w związku z tym bardziej zróżnicowane pod względem porowatości i przepuszczalności; są łatwiejsze w eksploatacji dzięki możliwości stosowania intensyfikacji przypływu wody geotermalnej. - basen dolnopermski W tym basenie występują wody geotermalne o wysokiej temperaturze i mineralizacji, ale o niezbyt dużej wydajności wodnej otworów. Możliwości pozyskiwania wód dla odbioru z nich ciepła i składników mineralnych, takich jak jod, brom, żelazo i inne, istnieją na Pomorzu, w otoczeniu Gór Świętokrzyskich, na monoklinie przedsudeckiej oraz w Niemczech i Holandii. - basen cechsztyński W tym basenie wody geotermalne wystepują w wapieniu podstawowym i dolomicie głównym w brzeżnych częściach basenu na terenie Polski (obszar monokliny przedsudeckiej, województwa warmińsko-mazurskiego) i Niemiec. - basen triasowy W tym basenie wody geotermalne występują w pstrym piaskowcu, wapieniu muszlowym oraz dolnym i środkowym kajprze. Dostępne wierceniami są na peryferiach basenu niemiecko-polskiego oraz w strukturach antyklinalnych centralnej części basenu (pomorskie, kujawsko-pomorskie, podlaskie, obrzeżenia Gór Świętokrzyskich, obszar monokliny przedsudeckiej). Z tego zbiornika będzie korzystać realizowany aktualnie przez Fundację "Lux Veritatis" Zakład Geotermalny w Toruniu (woda z wapienia muszlowego lub pstrego piaskowca). Są to wody o dużej mineralizacji i temp. rzędu 60-100 st. C na głębokościach 2-3 tys. metrów. - basen jurajski Zawiera zbiorniki wód geotermalnych w piaszczystych utworach dolnej jury (liasu) i doggeru oraz w węglanowych utworach doggeru i malmu. Zbiorniki liasowe i częściowo górnotriasowe są eksploatowane przez zakłady geotermalne w Pyrzycach, Stargardzie Szczecińskim i Mszczonowie oraz przez kilka zakładów geotermalnych w rejonie Neubranderburga (Niemcy). Z tego zbiornika może skorzystać również Geotermia Toruńska oraz projektowane zakłady geotermalne w Skierniewicach i Żyrardowie (utwory liasu). Koniecznym byłoby zbudowanie zakładów geotermalnych wykorzystujących wody z utworów doggeru i malmu w rejonie warszawskim. Zbiorniki węglanowe doggeru eksploatowane są przez blisko 50 zakładów geotermalnych w basenie paryskim (Francja). Bardzo dobre zbiorniki węglanowe istnieją w utworach górnojurajskich, w nieckach na terenie Polski, Niemiec i Holandii. - basen kredowy W tym basenie wody geotermalne znajdują się w utworach węglanowo-piaszczystych dolnej kredy oraz częściowo w utworach węglanowo-piaszczystych górnej kredy na obszarze Polski, Niemiec i Holandii. Opracowanie technologii eksploatacji wód geotermalnych z różnych wymienionych wyżej basenów kredowych dawałoby szansę wykorzystania tych wód i energii w nich zawartej na obszarze 8 państw: Szwecji, Litwy, Łotwy, Estonii, Białorusi, Polski, Niemiec, Holandii. Największe perspektywy rozwoju geoenergetyki istnieją w krajach prowincji północno-zachodniej i środkowej Europy, tj. w Polsce, Niemczech, na Białorusi, Litwie, Łotwie, w Estonii i Danii (rys. 2). Następna pod względem możliwości rozwoju jest prowincja panońska obejmująca Węgry, część Rumunii, wschodnią część Chorwacji i północną część byłej Jugosławii (rys. 1). Trzecim obszarem jest prowincja przedkarpacko-ukraińska (Polska, Słowacja, Ukraina, Bułgaria, Rumunia). Aktualnie na obszarze prowincji europejskiej północnozachodniej (Dania, Niemcy, Holandia) i środkowej Europy (Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, Białoruś) funkcjonują jedynie zakłady geotermalne z utworów liasowych, w przygotowaniu są projekty eksploatujące wody z basenu kambryjskiego (Litwa i północno-wschodnia Polska) oraz kredowego (centralna Polska). Wykorzystanie energii geotermalnej w Polsce Wykorzystanie energii geotermalnej w Polsce zależy od prawidłowego opracowania projektów gwarantujących konkurencyjność ekonomiczną i ekologiczną geotermii w stosunku do innych nośników energii. Projekty te powinny być ukierunkowane na kompleksowe, maksymalne wykorzystanie energii geotermalnej niskotemperaturowej (ciepło) i wysokotemperaturowej (prąd i ciepło), w restrukturyzacji polskiej gospodarki, usług i rolnictwa, szczególnie dla zabezpieczenia samowystarczalności energetycznej poszczególnych gmin, co jest koniecznością i szansą rozwoju Polski w XXI wieku. Można i należy podjąć projekty, aby zbudować zakłady geotermalne z zasobów basenów: - kambryjskiego (Olsztyn, Nidzica, Iława, Ostróda, Morąg, Lidzbark Warmiński, Bartoszyce, Kętrzyn, Cieplice, Polanica, Duszniki, Lądek); - dewońsko-karbońskiego (Kraków, województwo małopolskie, Bielsko-Biała, województwo śląskie); - dolnopermskiego (na obszarze monokliny przedsudeckiej, oś Poznań - Częstochowa); - cechsztyńskiego (na obszarze monokliny przedsudeckiej, oś Jelenia Góra - Wrocław - Śląsk - Kielce); - triasowego (na obszarze monokliny przedsudeckiej, obrzeżenia Gór Świętokrzyskich, subbasenu grudziądzko-warszawskiego, subbasenu szczecińsko-łódzkiego; województwa kujawsko-pomorskiego - jednego z najbardziej korzystnych pod względem geotermalnym obszarów Polski); - jurajskiego; zbudowano zakłady w Pyrzycach, Mszczonowie, w możliwym przygotowaniu zakłady geotermalne w Skierniewicach, Żyrardowie, Szczecinie, Łodzi, Kole, Gnieźnie, Toruniu (w budowie), Bydgoszczy, Warszawie, w Małopolsce; - kredowego (na obszarze Mazowsza, niecki mogileńsko-łódzkiej: Mogilno, Inowrocław, Kruszwica, Strzelno, Janikowo, Janowiec; Małopolski: oś Bielsko - Kraków - Tarnów - Dębica), (tab. 1). Tab. 1. Potencjalne zasoby wód i energii zawarte w poszczególnych prowincjach i okręgach geotermalnych. Jak dotąd na terenie Polski funkcjonuje kilka geotermalnych zakładów ciepłowniczych, Bańska Niżna (4,5 MJ/s, docelowo 70 MJ/s), Pyrzyce (15 MJ/s, docelowo 50 MJ/s), Stargard Szczeciński (14 MJ/s), Mszczonów (7,3 MJ/s), Uniejów (2,6 MJ/s), Słomniki (1 MJ/s), Lasek (2,6 MJ/s) oraz Klikuszowa (1 MJ/h). W fazie realizacji jest projekt geotermalny w Toruniu. W kilku polskich gminach trwają prace koncepcyjne nad utworzeniem zakładów ciepłowniczych i energetycznych. Rys. 4. Zakłady geotermalne w Polsce.
Wole endemiczne to takie powiększenie gruczołu tarczowego, które występuje u ponad 10% ludności danego obszaru, a jego powodem jest niedostateczne zaopatrzenie organizmu w jod. Także w Polsce wiele osób cierpi na niedobór tego pierwiastka. Jakie są tego skutki? Polska (a zwłaszcza jej południowe rejony) jest obszarem występowania
kaczusia007 zapytał(a) o 10:08 Gdzie jest najwięcej jodu? Gdzie w Polsce jest najwięcej jodu oprócz naszego morza Bałtyckiego? To pytanie ma już najlepszą odpowiedź, jeśli znasz lepszą możesz ją dodać 1 ocena Najlepsza odp: 100% 0 0 Odpowiedz Najlepsza odpowiedź Andrzejmlkgryf odpowiedział(a) o 10:22: Jod występuje w wodzie morskiej i sdolankach, sprawdz gdzie sa poklady solanek w Polsce( na pewno podkarpacie i rejon Buska - zdroju w kieleckiem. Uważasz, że znasz lepszą odpowiedź? lub
Ponieważ od funkcji tarczycy zależy możliwość zajścia w ciążę i jej przebieg, u kobiet planujących ciążę i ciężarnych należy monitorować TSH oraz zapewnić odpowiednią podaż jodu (w Polsce wszystkie kobiety planujące ciążę, ciężarne i w okresie laktacji powinny suplementować jod w dawce 150-200 μg na dobę).
Woda lecznicza to woda podziemna niezanieczyszczona pod względem chemicznym, o naturalnej zmienności cech fizycznych i chemicznych. Jej mineralizacja nie może być mniejsza niż 1000 mg/dm3. Zawierają w sobie pierwiastki rzadkie lub promieniotwórcze. Ze względu na rodzaj obecnego w nich pierwiastka wyróżniamy: – wody fluorkowe, w których minimalna zawartość jonu fluorkowego wynosi 2 – wody siarczkowe, zawierająca 1 mg jonu siarczkowego lub innych związków siarki dwuwartościowej – wody żelaziste, w których jest 10 mg jonu żelazowego – wody jodowe, gdzie jest minimum 1 mg jonu jodkowego – wody krzemowe z co najmniej 70 mg kwasu metakrzemowego – szczawy nazywane wodami kwasowęglowymi z minimalną zawartością dwutlenku węgla od 250 mg dwutlenku węgla Budowa geologiczna terenu oraz warunki hydrologiczne pozwala wyróżnić wody wodorowęglowe, siarczanowe i chlorkowe. Złożem wody leczniczej jest natomiast zbiorowisko wód podziemnych tworzących system krążenia w przypadku wód o zasobach odnawialnych lub nie tworzących systemu krążenia w przypadku wód o zasobach nieodnawialnych. Na terenie Polski występują w prawie wszystkich jednostkach geologicznych, jednak najliczniej na południu kraju w Sudetach i Karpatach. Można je spotkać również na pomorzu i w kilku miejscach Nizin Środkowopolskich. Najczęściej są wykorzystywane do celów balneoterapeutycznych, takich jak inhalacje, wypijanie, kąpiele, rozlewniczych, w procesie produkcji wyrobów zdrojowych – soli, ług, szlam, preparatów farmaceutycznych czy spożywczych. Kąpiele w wodach leczniczych działają łagodząco na ośrodkowy układ nerwowy oraz układ pokarmowy regulując procesy trawienia. Są polecane w przypadku występowania chorób wieku starczego. Następuje rozszerzenie naczyń krwionośnych i poprawa ukrwienia tkanek oraz wzrost dyfuzji przez błony komórkowe, obniżenie ciśnienia krwi oraz poprawa czynności układu krążenia, a także nerek i płuc, poprawa rozciągliwości mięśni gładkich i szkieletowych, pobudzenie wydzielania hormonów tkankowych (histaminy, adrenaliny, acetylocholiny, bradykiny), zwiększenie przemiany materii, immodulacja i zmniejszenie stanów zapalnych. Wody radoczynne, czyli zawierające gaz radonowy działają pobudzająco na układ krwiotwórczy, ożywiają funkcje gruczołów dokrewnych, uśmierzają bóle stawowo-mięśniowe i neurologiczne, działają także odczulająco w stanach alergicznych. Stosowane są do kąpieli, picia i inhalacji. Źródła radoczynne znajdują się w Świeradowie Zdroju, Lądku Zdroju i Ciechocinku. Solanki zawierają przede wszystkim jony sodu i chloru, a ponadto magnez, wapń, potas, jod i brom. Kąpiele solankowe mają wpływ na układ naczyniowy i dokrewny. Obniżają ciśnienie krwi i poziom cukru, leczą choroby gośćcowe i działają korzystnie w stanach pourazowych. W kuracji pitnej normują wydzielanie soków trawiennych, leczą niewydolność nadnerczy, niedokrwistość i stany alergiczne. Rozmiękczają naskórek, poprawiają strukturę i sprężystość skóry. W narządach wewnętrznych, do których siarka przenika, działa ona antyoksydacyjnie i jest materiałem budulcowym w strukturze chrząstek stawowych. Jod pełni główną rolę w procesach metabolicznych ustroju człowieka. Źródła solankowe występują w Polsce w Ciechocinku, Inowrocławiu, Kołobrzegu, Iwoniczu Zdroju i Szczawnicy. Szczawy alkaliczne, ziemne, żelazisto-ziemne o różnorodnym składzie zawierają bezwodnik kwasu węglowego, sód, wapń, magnez i żelazo, a spośród rzadszych składników bar, lit i arsen. Kąpiel w tych wodach powoduje usprawnienie czynności mięśnia sercowego, obniża ciśnienie krwi i działa k orzystnie w przypadkach niedokrwistości [2]W Polsce źródła alkaliczne, szczawy ziemne i żelazisto-ziemne występują w Czerniawie Zdroju, Długopolu Zdroju, Dusznikach Zdroju, Iwoniczu Zdroju, Jedlinie Zdroju, Nałęczowie, Krynicy, Kudowie Zdroju, Polanicy Zdroju, Szczawnie Zdroju, Świeradowie Zdroju . Wody siarczanowe zawierają chlorek sodu, siarczany wapnia, magnezu, sodu i siarkowodór, wody siarczkowe – związki siarczków. Kąpiele w tych wodach powodują przekrwienie skóry, przyspieszają przemianę materii, działają korzystnie na niewydolność serca, leczniczo na gościec stawowy, mięśniowy, w chorobach przemiany materii, chorobach skórnych i nadciśnieniu [2]. Znajdujące się w wodzie składniki mineralne, zwłaszcza kationy sodu, wapnia i magnezu łącznie z chlorkami, tworzą na powierzchni skóry tzw. "płaszcz solny". Wody solankowo-siarczanowe występują w Busku Zdroju, Cieplicach Śląskich Zdroju, Lądku Zdroju i Przerzeczynie Zdroju. Może Ci się przydać: Wody podziemne Zobacz również Wybrzeża morskie – typy Pustynie Dziura ozonowa Rozmieszczenie ludności Australii Fronty atmosferyczne Aglutynacja Stałe wiatry na Ziemi Klimaty strefowe i astrefowe - cechy Góry zrębowe Zagrożenia meteorologiczne Transport przesyłowy Arktyka Wyspa Czedżu (Jeju) Biogaz Falowanie wiatrowe
Ten model daje prognozę intensywności i zasięgu zorzy polarnej i bazuje na warunkach powodowanych przez wiatr słoneczny i międzyplanetarne pole magnetyczne. Mapa pokazuje intensywność i położenie owalu zorzowego dla czasu podanego na dole mapy. Prognoza bazuje na bieżących warunkach dotyczących wiatru słonecznego i przeciętnym
Kartograficzne metody prezentacji - metody, których celem jest przedstawienie na mapie określonych treści w taki sposób, aby użytkownik mógł poprawnie je odczytać, posiadające na mapie swoją formę w postaci znaków kartograficznych niosących przypisane im treści. Wyróżnia się poniższe metody prezentacji, przy czym należy
. 564 238 143 577 481 426 523 552
mapa występowania jodu w polsce
